YEREL DESTEK PROGRAMI “UNUTULMAYA YÜZTUTMUŞ KÜLTÜREL DEĞERLERİMİZ ” PROJESİ Bu proje Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Kocaeli Kent Konseyi tarafından Yerel Destek Programı kapsamında desteklenmektedir. |
GÖLCÜK TRAKYA İLLERİ KÜLTÜR DAYANIŞMA VE YARDIMLAŞMA DERNEĞİ olarak Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Kocaeli Kent Konseyi tarafından Yerel Destek Programı kapsamında desteklenen “UNUTULMAYA YÜZTUTMUŞ KÜLTÜREL DEĞERLERİMİZ ” PROJESİ ile KIRKLARELİ HARDALİYESİ İÇECEĞİ tanıtımı.
PROJENİN AMACI :
Tarihte 1611-1682 yıllar arasında yaşamış olan Evliya Çelebi seyehatnamesinde hardaliye’den Edirne ve bu gün Bosna Hersek sınırlarında kalan Banja Luka (Banyaluka) gibi birkaç yerde yapıldığından söz ettiği, bu gün Trakya Kırklareli yöresinde üretilip keyifle tüketilen HARDALİYE, globalleşen dünyada yeni kuşaklar bu kültürel değerimizi bilmemekte ve unutulmaktadır. T.C. kurucusu ilk Cumhurbaşkanınımız büyük önder Mustafa Kemal Atatürk 20 Aralık 1930 tarihinde Kırklareli ziyaretinde kendisine ikram edilen HARDALİYE yi çok beğenmiş ” milli içecek haline getiriniz” şeklinde bir talimat verdiği HARDALİYE içeceğini ”UNUTULMAYA YÜZTUTMUŞ KÜLTÜREL DEĞERLERİMİZ” projesinde görsel ve yazılı materyaller ile tanıtmak, anlatmak bu lezzeti Derneğimizin adı ile üretilerek daha geniş kitlelere ulaştırarak gelecek nesillere aktarmak, derneğimizin kültürel kapasitesini artırmak, kültürel değerlerimizin gelişimini desteklemek.
Bu projede Derneğimize destek veren Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanı Doç Dr Tahir BÜYÜKAKIN, Gölcük Belediye Başkanı Av. Ali Yıldırım SEZER, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Sivil Toplum Şube Müd. Samet ŞENGÖZ, Kocaeli kentkonseyi Başkanı Ali KORKMAZ, Kocaeli Kent Konseyi Genel Sekreteri Sedat Köse, Yerel Hardaliye üreticisi Karlıbağ Hardaliye şirket yetkilisi Bülent BAKSİ, Derneğimiz yönetim kurulumuna, üye ve hemşerilerimize projemizde çalışan gönüllülerime çok teşekkür ederiz.
HARDALİYE NE DİR ?
Hardaliye, üzüm kabuğu ve çekirdeği ile ezildikten sonra, içine siyah hardal tohumu ve vişne yaprağı ilave edilerek hazırlanan, kendine has hoş kokusu ve tadı olan, buruk içimli, ALKOLSÜZ, geleneksel içecektir. İlave su ve şeker içermez. Üzümün has suyundan elde edilir. Tamamen doğaldır.
HARDALİYENİN TARİHÇESİ.
Hardaliye eski dönemlerde o zamanlar “Bağlar Diyarı” olarak adlandırılan Trakya Yöresinde üzüm şırasını korumak amacı ile geleneksel yöntemlerle üretiliyordu. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde hardaliyeden bahsettiği bilinmektedir. 1938 yılında Kırklareli’ye geldiğinde kendisine ikram edilen hardaliyeyi içen Atatürk; “Hardaliyeyi milli içecek haline getiriniz” diyerek Kırklareli halkına vasiyetini bildirmiştir.
HARDALİYENİN SAĞLIĞA YARARLARI.
Hardaliye üzümün kabuk ve çekirdeklerinden ayrılmadan bekletilmesi yöntemi ile elde edilir. Bu nedenle üzümün kabuğunda bulunan RESVERATROL‘ü yoğun olarak içerir. 23 microgram/ml resveratrolün antikanserojen, antioksidan, antiviral, antimikrobiyal, kolestrol düşürücü özellikleri bulunmaktadır. Resveratrol siyah üzümün soğuk hava koşulları, mantar enfeksiyonları gibi etkenlere karşı kendi içinde ürettiği bir maddedir. RESVERATROL kemik iliğini koruyan ve çalıştıran ender maddelerdendir. Ayrıca karaciğeri ve beyin hücrelerini koruduğu bilimsel olara kanıtlanmıştır. Üzümün çekirdeğinde bulunan diğer bir madde olan QUERSETIN kan yapım mekanizmasında yeri olan eritropoetin üretimini desteklemektedir. Üzümün güçlü antioksidan özelliği E vitamininden 50 kat, C vitamininden 30 kat daha fazladır. Hardaliyenin kan yapımı dışında en önemli özelliği vücutta hücre yenilenmesine katkıda bulunmasıdır. Bu yüzden tükettikçe cildinizin yenilendiğine şahit olabilirsiniz.
KİMLER TÜKETEBİLİR
Hardaliyeyi yediden yetmişe herkes rahatlıkla tüketebilir. Günlük enerji oranı yüksek olduğu için spor ile ilgilenenlere ve çocuklara, katkısız olduğu için hamilelere, kan yapıcı olduğu için anemi hastalığı olan kişilere önerilir. Yapay şeker içermediği için diyabet hastalarının tüketmesinde bir sakınca yoktur.
NASIL TÜKETİLİR.
Sabah – Akşam günde bir su bardağı tüketilmesi önerilir.
İsteğe göre su ve soda ile seyreltilebilir.
Çocuklar için sabah tüketilmesi tavsiye edilir.
Yemeklerde ve salatalarda lezzet vermesi için kullanılabilir.
Türk kahvesinin yanında sunulabilir.
İçmeden önce çalkalayınız, serin yerde muhafaza ediniz.
Açıldıktan sonra 7 gün içerisinde tüketilmesi önerilir.
‘’ UNUTULMAYA YÜZTUTMUŞ KÜLTÜREL DEĞERLERİMİZ ” PROJESİ ile KIRKLARELİ HARDALİYESİ İÇECEĞİNİ daha iyi tanımak, bilgi sahibi olmak ve KOCAELİ de anlatabilmek için Kırklareli ilimiz Kızılcıkdere ve Deveçatağı köylerine gittik. Köylerde köyün ileri gelenleri ve üreticiler ile görüşerek , aklımıza gelen soruları yönelterek Hardaliye içeceği hakkında bilgi edinmeye çalıştık.
- Atatürk’ün sevdiği ve önem atfettiği bir içecek olan geleneksel bir içecek olan hardaliyeye bakış.
Hardaliye, Osmanlılar döneminden günümüze kadar gelen, Kırklareli ne özgü coğrafi işaretli hem lezzetli hem de sağlık için tüketilen içeceğimizdir. Üzüm, hardal tohumu ve vişne yaprağı ile üretiliyor, içerisinde su, şeker, renklendirici v.b hiç bir ilave yoktur. Atatürk ün Kırklareli ziyaretinde de belirttiği gibi milli içeceğimiz olması gereken fakat gereken ilerlemeyi kat edememiş yöresel içeceğimizdir. Son yıllarda biraz daha ön plana çıkmaya başlasada önünde çok yol var.
- Dünden bugüne kadar hardaliyenin tarihsel süreç.
Hardaliye, Osmanlılar döneminde, üzümün tazeliğini yıl boyunca koruyarak tüketebilmek için üretilen bir içecektir. Evliya Çelebi nin seyehatnamesinde yer alan, Atatürk’ün milli içecek yapın tavsiyesinde bulunduğu, 28.12.2017 yılında tescil edilerek Coğrafi işaret alan, Kırklareli ne özgü kılınan ve günümüzde hem lezzet hemde sağlık için tüketilmektedir.
- Yapılan üretim geleneksel mi?
Geleneksel üretimi mümkün olduğu kadar korumaya çalışıyoruz. Bağlara mümkün olduğu kadar kısa süreli etkili ilaçlar atıyoruz. Üretilen Hardaliye de ilaç kalıntısı olmaması için. Eskiden meşe fıçılarda üretim yapılırken şu anda paslanmaz çelik kazanlarda üretim yapıyoruz. Geleneksel üretimden farklılaşan sadece bu. Bunun haricinde eski üretim metodlarını koruyoruz
- Neden sarı hardal tohumu değil de siyah hardal tohumu tercih ediliyor?
Hardaliye üretiminde kullanılan hardal tohumu, üzümün alkole dönüşen fermantasyonunu durdurarak, alkole dönüşmesine engel oluyor. Burada etken hardal tohumu içerisindeki sinigrin denen maddedir. Hardal tohumu içerisinde Sinigrin oranı ne kadar fazla ise üretilen Hardaliye o kadar kaliteli oluyor. Siyah hardal tohumunda çok daha fazla sinigrin yer aldığı için, siyah hardal tohumu tercih ediyoruz.
- Bilindiği üzere hardaliye fermente bir ürün olmasına rağmen alkolsüz bir içecektir. Hardaliyedeki alkol oluşumunu engelleyen faktör nedir?
Üretimde kullanılan siyah hardal tohumu, üzümün alkole dönüşen fermantasyonunu durdurarak, Hardaliyenin alkolsüz olmasını sağlıyor.
- Üretimde kullanılan üzüm türünün bir önemi var mı, ne tür üzümler kullanılır?
- Hardaliyenin bilinen faydaları nelerdir?
Hardaliye üretiminde, genellikle Cabarnet, merlot ve shiraz üzümlerini kullanıyoruz. Bu üzümler kalın kabuklu, sulu ve çekirdekli üzümler dir. Yemelik üzümleri Üretimde tercih etmiyoruz. Üzümün çekirdek ve kabuğunda bol miktarda yer alan resveratrol denen madde, Hardaliyenin sağlık için faydalarının ortaya çıkmasını sağlıyor. Resveratrol, bizim Üretimde kullandığımız Cabarnet, merlot ve shiraz üzümlerinde bol miktarda yer aldığı için genellikle bu üzümleri tercih ediyoruz.
Sağlığa faydaları, özellikle üzümde yer alan resveratrol molekülü, Üretimde kullandığımız vişne yaprağının antioksidan özelliği, kullandığımız hardal tohumunda yer alan sinigrin maddesi sayesinde sağlık için faydalı hale geliyor
- Kullanılan vişne yaprağının etkisi nedir, Herhangi bir meyvenin değil de vişnenin yaprağı kullanılıyor?
Üretimde kullandığımız vişne yaprağının tercih edilme sebebi, hem güçlü antioksidan özelliği, hem de farklı aroma verdiği için.
- Hardaliyeyi üzüm şırasından ayıran fark nedir?
Hardaliye ile şıra arasındaki en büyük farklar, Hardaliye yaklaşık 4 ay kazanlarda bekletilerek fermente edilmesi, Üretimde kullandığımız hardal tohumu ve vişne yaprağı ilavesi, pasterizasyon ısıl işleme tabi tutulmaması, sadece bekletme yöntemi ile üretilmesi. Ve tabi Hardaliye nin en büyük farkı fermente bir içecek olmasıdır
- Hardaliye kurulduktan sonra ne kadar beklemesi gerekiyor, bekleme süresinin lezzet oluşumuna nasıl bir etkisi oluyor?
Normalde üzümü sıktığınız da rengi pembemsi bir renktir. Fakat Hardaliye kabuk ve çekirdekleri ile beraber kazanlarda 4 ay kadar bekletilmesi sayesinde siyah bir renk alıyor. Hem kabuk ve çekirdeğin rengini alıyor hemde kabuk ve çekirdek de yer alan sağlık için maddeleri alıyor.
- Hardaliyenin coğrafi işareti var mıdır?
Hardaliye 28.12.2017 tarihinde coğrafi işaret almıştır.
- Geleneksel üretim ile günümüz üretimini ayıran farklar nelerdir?
Dedelerimiz, babalarımız ve şimdi bizler üretim yapıyoruz. Tabi dedelerimiz o dönemlerde kendilerinin tüketimi amacı ile yaparken şimdi bizler ticari amaçla yapıyoruz. Tarihi değeri olan Hardaliye’yi, Atamızın ‘’milli içecek haline getirilsin’’ tavsiyesini yerine getirmek için çalışıyoruz.
- Evliya çelebinin seyehatnamesinde bahsedildiği bilinen ve Atatürk’ün milli içeceğimiz olmasını arzuladığı hardaliyenin özellikle Kırklareli bölgesinde üretilmesinin herhangi bir nedeni var mıdır?
Evliya Çelebi nin seyehatnamesinde de bahsettiği gibi, eskiden Kırklareli bölgesi bağlar diyarı olarak anılırdı. Hava, iklim şartları gibi sebeplerle bu bölgenin üzüm kalitesi yüksektir. Bu nedenle Hardaliye Kırklareli ne tescil edilerek Coğrafi işaret almıştır.
Deveçatağı köyünde bizleri ağırlayan, aynı zamanda yerel üretici KARLIBAĞ hardaliye firma yetkilisi Sy. Bülent BAKSİ ile konuşmaya devam ettik. KARLIBAĞ hardaliye, Gölcük Trakya İlleri Kültür Dayanışma ve Yardımlaşma Derneğimiz ile Protokol yaparak derneğimiz adına hardaliye üretimi yapacak üretici firmadır.
- Bülent bey, bize markanızı anlatırmısınız, işletmenizden söz edermisiniz lütfen,
Kırklareli nin Deveçatağı köyünde yaklaşık 70 yıldır dedelerimiz, babalarımız ve şimdi bizler olmak üzere üretim yapıyoruz. Tabi dedelerimiz o dönemlerde kendilerinin tüketimi amacı ile yaparken şimdi bizler ticari amaçla yapmaya başladık ve devam ediyoruz. Yaklaşık 14 yıldır Karlıbağ markamız ile hizmet verip, bu tarihi değeri olan, Atamızın milli içecek tavsiyesini yerine getirmek için çalışıyoruz.
Bağ bozumu dönemi genelde Eylül ayında oluyor. Eylül ayı genelde çok sıcak geçer. 14 sene önce markamızı belirleme döneminde, Eylül ayında bağ bozup Üzüm toplarken yağan kar yağışı sebebi ile üzümler ve bağımız kar ile kaplanmıştı. Bu şaşırtıcı, Eylül ayında yağan kar sebebi ile karla kaplı üzümler ve bağ görüntüsü nedeni ile markamızı Karlıbağ olarak belirledik
Firmamız Hakkında
Karlıbağ Bağcılık, Üzüm suyu ve Hardaliye İşletmeleri 2011 yılında Rahman Özkaynak tarafından, dünyaca ünlü üzüm çeşitlerinden, yöresel fakat unutulmaya yüz tutmuş sağlıklı ve lezzetli bir içecek olan hardaliye üretimi amacı ile kurulmuştur.
Kırklareli’nin köylerinden Deveçatak Köyü yakınlarında bulunan 100 hektar bağ arazisinden elde edilen cabarnet, merlot ve shiraz üzümlerinden uluslar arası helal sertifikalı iso 9001:2015 kalite yönetim sistemi ve iso 22000:2005 gıda güvenliği yönetim sistemi belgelerine sahip hijyenik fabrika şartlarında işlenmesiyle hazırladığımız hardaliyenin bu yolculuğunda öncelikli misyonumuz gıda mevzuatına uygun hijyenik ve standart üretim gerçekleştirmektir. Atatürk’ün “hardaliyeyi milli içecek haline getiriniz.” sözünü geç de olsa yerine getirmek için yola çıkan Karlıbağ Hardaliye, bu kültürel içeceği önce Türkiye’ye sonra Dünya’ya tanıtmak ve sunmak için elinden gelen gayreti göstermektedir.
Üzüm bağlarımız dünyanın bağcılık için en verimli topraklarında, Trakya’nın tam orta kısmında karasal iklim özellikleri gösteren, gece gündüz sıcaklık farklılıklarının yüksek olduğu bir konumda yer almaktadır.Tüm bu özelliklere sahip bir bölgeye kurulan bağlarımız, damla sulama sistemleri ve yüksek telli terbiyeli bağ sistemleri ile donatılmıştır. En kaliteli üzümleri elde etmek amacıyla ürünün aromasına değişik koku ve tatlar girmesi için bağların içinde çeşitli meyve ağaçları bulunmaktadır.Üzümlerimiz toplanırken hiçbir şekilde zarar görmemesi için tamamen insan gücünden faydalanıp kasalara itina ile yerleştiriliyor. Sabahın ilk ışıklarıyla toplanan üzümler bekletilmeden fabrikaya götürülüyor ve işleme alınıyor. Üzümlerin toplandığı gibi işlenmesi de canlılığının, tadının ve aromasının korunması için çok önemli bir detay. Temiz ve son teknoloji ile donatılmış üretim tesisimizde üretilen hardaliyeyi güvenle tüketebilirsiniz.